متانول

در مقاله زیر به طور کامل در مورد متانول پرداخته می شود تا شما خریدار و مصرف کننده محترم اطلاعات خوبی کسب نمائید و بهتر این ماده ارزشمند را بشناسید.

متانول چیست؟

متانول با توجه به فرمول شیمایی CH3OH جزء خانواده الکل ها محسوب می شود. این ماده به حالت مایع، فرار، شفاف و قابل اشتعال می باشد و از آب سبک تر است. متانول بسیار سمی بوده به شکلی که خوردن یا بو کردن آن می تواند باعث کوری و یا مرگ شود. متانول طبق آمار بدست آمده می توان جزء با ارزش ترین محصولات تولیدی پتروشیمی به شمار آورد که به عنوان ماده پایه یا خوراک بسیاری از مواد دیگر استفاده می گردد.

نام های مترادف:

متانول را می توان با نام های دیگری مثل: متیل الکل، الکل متیلیک، الکل چوب، متیل هیدرات و متیل هیدروکسید شناخت که البته این اسم ها بیشتر جنبه علمی دارند و در تجارت کمتر استفاده می شوند.

تاریخچه:

در زمان های دور برای مومیایی کردن مردگان در مصر از ماده ای که حاوی متانول بود استفاده می کردند که این ماده از تجزیه حرارتی چوب حاصل می شد.
در سال 1661 میلادی دانشمندی به نام رابرت بویل توانست متانول خالص را برای نخستین بار از چوب استخراج کند.
در قرن هجدهم دو شیمیدان از کشور فرانسه با نام بابتیست و جین توانستن ترکیب عناصر متانول را بدست بیاورند و همچنین کلمه متیلن را به شیمی آلی معرفی کردند.
در قرن نوزدهم یعنی سال 1923 میلادی ماتیاس پیر دانشمند آلمانی، برای نخستین بار توانست از سنتز گازهای هیدروژن و منوکسید در حضور کاتالیست کرومات روی، متانول را تولید کرد. این فرآیند در فشار بالا یعنی 300 الی 1000 اتمسفر و دمای بالای 400 درجه سانتیگراد انجام می گرفت. امروزه از این روش در فاشارهای پایین و کاتالیست های متفاوتی انجام می گیرد.

تولید:

برای تولید کردن متانول در واحد پتروشیمی از گاز طبیعی و گاز کربنیک به عنوان خوراک استفاده می شود. در مرحله اول ابتدا خوراک گوگرد زدایی می شود یعنی گازهای مضر مثل H2S از آن گرفته می شوند. در مرحله دوم، گاز شیرین شده بهمراه بخار آب وارد ریفرمر می شود و به آن حرارت می دهند تا به دمای 900 درجه سانتیگراد برسد و تبدیل به گازهای سنتز حاوی هیدروژن، منو اکسید کربن و گاز کربنیک می گردد. گازهای سنتز بعد از عبور از مبدل های حرارتی و سرد شدن وارد کمپرسور شده و وارد راکتورهای بخش سنتز می شود و بدین ترتیب متانول خام تولید می گردد. برای بدست آوردن خلوص 99 درصد متانول آن را روانه برج تقطیر می کنند تا متانول براساس نقطه جوش پایینی که دارد از آب جدا شود و سپس به سمت مخازن ذخیره ارسال می شود.

کاربردها:

متانول را می توان جزء سه محصول کلیدی و با ارزش در صنایع شیمیایی جهان معرفی کرد و کاربردهای زیادی دارد که در ادامه به آنان اشاره خواهد شد:
1. استفاده از متانول در صنایع مختلف
2. تولید انواع چسب های صنعتی
3. تولید انواع حلال ها و ضد یخ
4. تولید پلاستیک
5. تولید رنگ
6. مواد منفجره
7. تولید متیل متاکریلات جهت تهیه لامینیت ها و ورنی ها
8. تجهیزات آشپزخانه
9. دوربین عکاسی
10. تولید فرمالدئیدها جهت تولید رزین ها و مصارف خانگی
11. تولید MTBE در راستای افزایش درجه بهسوزی بنزین یا همان عدد اکتان
12. تولید اسید استیک
13. سوخت پاک
14. تولید هیدروژن مصرفی در پیل های سوختی
15. تبدیل به الفین
16. تبدیل به پروپیلن

تولید کننده:

در کشور جمهوری اسلامی ایران چهار پتروشیمی شیراز، زاگرس، فن آوران و خارک توانسته اند محصول کلیدی و مهم متانول را با درجه خلوص 99 درصد و ظرفیت بالا تولید کنند. در این بین پتروشیمی زاگرس را می توان بزرگ ترین تولید کننده متانول در کشور دانست که تقریبا بالای 50 درصد تولید کشور را انجام می دهد.

صادرات:

برای صادرات متانول به کشورهای خارجی باید با هدف پیش رفت تا در آن موفق شد. بهترین بازارهای خارجی که متانول را بسیار خریداری می کنند می توان به کشورهای چین، ژاپن، هند، کره جنوبی، تایلند، چین تایپه، ترکیه و اروپای غربی اشاره کرد. بنابراین، برای رشد اقتصادی کشور باید برنامه ریزی خوبی در این زمینه انجام بگیرد تا بتوان متانول را با شرایط خوب و بدون دردسر صادرات کرد.

قیمت:

قیمت متانول طبق آخرین تغییرات ارز در جهان تعیین می شود که البته پارامترهایی چون: نوع بسته بندی و مکان عرضه در آن نیز نقش مهمی دارند.

نگهداری و جابجایی:

متانول را باید در محیط خنک و دارای تهویه مطبوع نگهداری کرد. از عوامل اکسید کننده، اسیدها، قلیایی ها، گرما، شعله و مواد غذایی باید دور باشد. ظروف حاوی متانول می بایست دارای برچسب و به زمین ارت باشند و از ظروف فلزی و پلاستیکی برای نگهداری آن استفاده شود. هنگام جابجایی متانول از لیفتراک ضد انفجار می بایست استفاده کرد.

شناسایی خطرات:

1- پوست: ایجاد خشکی، از بین رفتن چربی پوست، تحریک و سوزش ملایم می گردد. متانول اگر به پوست برسد می تواند از طریق آن جذب و روی سیستم اعصاب تاثیر بگذارد و باعث کاهش کارایی آن شود.
2- چشم: ایجاد لکه های تیره در چشم و کوری می شود.
3- بلعیدن و خوردن: ایجاد سوزش در بافت غشایی دهان و گلو می کند.
4- استنشاق: بخار متانول باعث سوزش چشم، بینی، گلو و دستگاه تنفس می شود.
5- اشتعال: بخارات متانول در هوا به سرعت منتشر شده و آتش می گیرند.

منبع: کیمیا شیمی رازی